Her Müslümanın gönülden inanıp kabul etmesi gereken bazı esaslar vardır. Bunlar imanın şartları olarak adlandırılır. İmanın şartlarından ilki ve en önemlisi bütün kâinatın yaratıcısı olan Yüce Allah’ın varlığına ve birliğine inanmaktır. Bu şartlardan bir diğeri de meleklere imandır.
Yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim’de imanın şartlarının yer aldığı bir ayette şöyle buyrulur: “Peygamber, Rabb’inden kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine iman ettiler ve şöyle dediler: Onun peygamberlerinden hiçbirini (diğerlerinden) ayırt etmeyiz. Şöyle de dediler: ‘İşittik itaat ettik. Ey Rabb’imiz senden bağışlama dileriz. Sonunda dönüş sanadır.” Bu ayete göre her Müslüman, Yüce Allah’a (c.c.) imanla birlikte meleklerin varlığına da inanmakla yükümlüdür.
Dinimize göre iman esasları bir bütündür. Müslüman; Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, ahiret gününe, kaza ve kadere bir bütün olarak iman eder. Meleklerin varlığı Kur’an’da açıkça haber verilmiştir. Örneğin bazı meleklerin adının da geçtiği bir ayette, “Her kim Allah’a, meleklerine, peygamberlerine, Cebrail’e ve Mikâil’e düşman olursa bilsin ki Allah da inkâr edenlerin düşmanıdır.” buyrulmuştur.
Meleklerin Özellikleri ve Görevleri
Kutsal kitabımız Kur’an-ı Kerim’de ve Peygamberimizin (s.a.v.)* hadislerinde meleklerin birtakım özelliklere sahip olduğu açıklanmıştır. Buna göre melekler genel olarak aşağıdaki özelliklere sahiptirler:
• Melekler Allah tarafından, nurdan yaratılmışlardır. Onlar gözle görülemezler.
• Meleklerin evlenme, üreme, yorulma, uyuma gibi özellikleri bulunmamaktadır. Onların erkeklik, dişilik nitelikleri de yoktur.
• Melekler kısa sürede çok uzun mesafelere gidebilecek yapıda yaratılmışlardır. Kutsal kitabımızda meleklerin, şeklini tam olarak bilemediğimiz kanatlara sahip oldukları belirtilmiştir. Bu konuyla ilgili bir ayette, “Gökleri ve yeri yaratan, melekleri ikişer, üçer, dörder kanatlı elçiler yapan Allah’a hamdolsun.” (1) buyrulmuştur.
• Melekler Allah’a (c.c.) isyan etmez, onun emirlerine aykırı hiçbir iş ve davranışta bulunmazlar. Bu konuyla ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de, “…güçlü, Allah’ın kendilerine buyurduğuna karşı gelmeyen ve emredildiklerini yapan melekler vardır.” (2) ifadesi yer almaktadır.
Gerek Kur’an’da gerekse Peygamberimizin hadislerinde meleklerin sayısı ile ilgili herhangi bir bilgi verilmemektedir. Ancak meleklerden bir kısmının adlarından ve görevlerinden kutsal kitabımızda söz edilmektedir. Peygamberimiz (s.a.v.) de çeşitli hadislerinde bu konuyla ilgili açıklamalar yapmıştır. Buna göre dört büyük melek vardır. Bunlar Cebrail (a.s.)**, Mikâil (a.s.), İsrafil (a.s.) ve Azrail (a.s.)’dir.
Cebrail (a.s.): Yüce Allah’ın bildirdiği emir, yasak, öğüt ve haberleri peygamberlere iletmekle görevlidir. Yerine getirdiği görev nedeniyle Cebrail’e (a.s.) vahiy meleği de denilmektedir.
Mikâil (a.s.): Yağmur, kar, rüzgâr vb. doğa olaylarını Allah’ın izniyle düzenlemekle görevlidir.
İsrafil (a.s.): Biri kıyametin kopması, diğeri de yeniden diriliş sırasında olmak üzere iki kez sûra üflemekle görevlidir. Sûr, mahiyetini sadece Yüce Allah’ın (c.c.) bildiği bir alettir. Kur’an’da yer alan bir ayete göre İsrafil sûra iki defa üfleyecektir. Birinci üfleyişte kıyamet kopacak, bütün canlılar ölecek ve dünya hayatı sona erecektir. İkinci üfleyişte ise Allah’ın (c.c.) izniyle bütün canlılar yeniden dirilecek ve ahiret hayatı başlayacaktır. (3)
Azrail (a.s.): Allah’ın (c.c.) izniyle eceli gelenlerin canlarını almakla görevli olan melektir. Kutsal kitabımızda, dört büyük melek dışında bazı meleklerin varlığı ve görevlerinden de söz edilir. Bunlardan biri kiramen kâtibîn (yazıcı melekler)dir. Yazıcı melekler, insanın sağında ve solunda bulunur. İnsanların yaptığı iyilik ve kötülükleri yazmakla görevlidir.
Münker-Nekir (a.s.): Ölen insanları kabirde sorguya çekmekle görevli olan melekler de vardır. Bunlara Münker-Nekir melekleri denir.
Kutsal kitabımızda, insanları birtakım olumsuzluklardan korumakla görevli meleklerin var olduğu da belirtilir. Bunun dışında cennet ile cehennemde görevli veya vazifeleri yalnızca Allah’a (c.c.) ibadet etmek olan melekler de bulunmaktadır.
* “Sallallâhü aleyhi ve sellem.” sözünün kısaltılmışıdır ve “Allah ona, Hz. Muhammed’e rahmet etsin, iyilik versin.” demektir. 1. Fâtır suresi, 1. ayet. 2. Tahrîm suresi, 6. ayet. ** “Aleyhisselam” ifadesinin kısaltılmışı olup “Esenlik, iyilik, selam, hayır onun üzerine olsun.” demektir. 3. Zümer suresi, 68. ayet.