Namaz Nasıl Kılınır? (Resimli Anlatım) Namazın Kılınış Şartları Nelerdir?

Her ibadeti olduğu gibi namaz ibadetini yerine getirirken de uyulması zorunlu olan bazı kurallar vardır. Namazın sahih yani geçerli olması için bu kuralların yerine getirilmesi şarttır. Namaz esnasında yerine getirilmesi zorunlu olan bu kurallara namazın içindeki şartlar (farzlar) denir. Namazın içindeki şartlar altı tanedir:

a) İftitah Tekbiri: Namaza başlarken “Allâhü ekber.” ifadesini söylemektir.

b) Kıyam: Namazda gereken yerlerde ayakta durmaktır. Ancak hastalık, yaşlılık vb. sebeplerle ayakta duramayacak olanlar, namazlarını oturarak kılabilirler.

c) Kıraat: Namazda Kur’an okumaktır. Namaz kılan kimsenin, bir miktar Kur’an okuması farzdır. Okunacak miktar kısa bir ayet de uzun ya da kısa bir sure de olabilir. Kıraat, namazda ayakta iken yapılır.

d) Rükû: Namazda elleri diz kapaklarına değdirecek şekilde, yere paralel biçimde eğilmektir.

e) Secde: Rükûdan sonra eller, dizler, alın ve burun yere değecek şekilde kapanmaktır. Namaz kılınırken her rekâtta iki secde yapılır.

f) Kâde-i Âhire: Namazın sonunda, Ettehıyyâtü’yü okuyacak kadar (teşehhüd miktarı) oturmaktır.

“İman eden kullarıma söyle: Namazlarını dosdoğru kılsınlar. Kendisinde ne alışveriş ne de dostluk bulunan bir gün gelmeden önce, kendilerine verdiğimiz rızıklardan (Allah için) gizli-açık harcasınlar.” (İbrâhim suresi, 31. ayet.)

Namaz Kılmak

Yüce Allah’ın Müslümanlardan yapmasını istediği ibadetlerin başında namaz kılmak gelir. Akıllı ve ergenlik çağına girmiş her Müslümanın namaz kılması, “…Namazı dosdoğru kılın; çünkü namaz müminler üzerine vakitleri belli bir farzdır.”5 ayeti ile farz kılınmıştır. Ayrıca Peygamberimiz de, “Dinin direği namazdır”6, “Amellerin en faziletlisi ve Allah’a en sevimli olanıdır.”7 şeklinde ifade ederek namaza verdiği önemi vurgulamıştır.

Namaz, Kur’an-ı Kerim’de “salât” kavramıyla ifade edilir.8 Salât; namaz kılmak, yüceltmek, dua etmek demektir. Nitekim namaz, Allah’a bir tür yakarış ve dua etme yoludur. Terim olarak ise namaz, belli şartlara ve kurallara uygun olarak günde beş vakit yerine getirilmesi Allah tarafından Müslümanlara emredilen bir ibadettir. Namaz ilk peygamber Hz. Âdem’den (a.s.) başlayarak son peygamber Hz. Muhammed’e (s.a.v.) kadar tüm peygamberlere emredilmiştir ve bütün insanlar bu ibadetten sorumlu tutulmuştur.9 Namaz ibadeti, insanın Allah’a (c.c.) yaklaşmasını ve O’nun huzuruna yükselmesini sağlar.

Kul ile Allah (c.c.) arasındaki bağı güçlendirir ve sevgiyi artırır. Ayrıca yüce Allah (c.c.) “Secde et ve Rabbine yaklaş.”10 emriyle kullarını huzuruna davet eder. Peygamberimiz (s.a.v.) de namaz için “İnsanın rabbi ile konuşmasıdır.”11 buyurmuştur. Böylece namaz kılan bir kimse günde beş vakit Allah’ın (c.c.) huzuruna varır, yaratıcısını hatırlar ve O’na şükreder. Bu konuyla ilgili Yüce Allah (c.c.) “Beni anın ki ben de sizi anayım, bana şükredin, nankörlük etmeyin.”12 buyurmuştur. İnsanın huzurlu yaşaması için de Yüce Allah (c.c.) “Kalpler ancak Allah’ı anmak ile huzur bulur.”13 ayeti ile namaza ve duaya teşvik etmiştir.

Namaz, insana ahlaki açıdan büyük bir olgunluk kazandırır. Allah’ın (c.c.) istediği güzel davranışlara yönlendirir ve O’nun rızasını kazanmaya istekli hâle getirir. Tam anlamıyla namaz kılan bir kimse Allah’a (c.c.) yakınlaştığı için kötü duygu ve düşüncelerden kendini arındırır. Kur’an-ı Kerim’de bu konuyla ilgili “…Namaz insanı her türlü kötülükten ve hayâsızlıktan alıkoyar.”14 buyrulmuştur. Samimi bir şekilde namaz kılan biri, gündelik meşgalelerden bir müddet de olsa uzaklaşmış olur.

Namaz insanın maddi ve manevi yönden temizlenmesini sağlar. Günde beş vakit namaz kılan bir kimse en çok kirlenen azalarını abdest sayesinde temizler. Gerekli durumlarda boy abdesti alır. Kıyafet ve çevre temizliğine özen gösterir. Bu da insana sürekli temiz olma alışkanlığı kazandırır. Peygamberimiz (s.a.v.) ise “Birinizin kapısının önünde bir ırmak olsa ve burada günde beş defa yıkansa ırmak bu kimsede hiç kir bırakır mı? İşte beş vakit namaz kılanın durumu da buna benzer. Allah bu beş vakit namazla günahlarını siler.”15 buyurarak namazın maddi ve manevi kirden arındırdığını belirtmiştir.

Namaz, insana sorumluluk duygusu ve zamanı iyi kullanma alışkanlığı kazandırır. Namaz kılan bir kimse Allah’a karşı kulluk görevini yerine getirir ve ona olan sorumluğunun farkında olur. Ayrıca beş vakit namaz kılan bir kimse plan ve programını namaza göre şekillendirerek zamanını en verimli şekilde geçirmeye özen gösterir.

Namazın bireysel faydalarının yanı sıra toplumsal faydaları da vardır. Cemaatle kılınan namazlar sayesinde müminler bir araya gelir, tanışır ve kaynaşırlar. Örneğin, cuma ve bayram günlerinde Müslümanların topluca namaz kılmaları emredilmiştir. Böylece Müslümanlar bir araya gelir, sevinç ve üzüntüler paylaşlır. Bunun yanı sıra Ramazan ayında kılınan teravih namazları, camide kılınan günlük namazlar ve cenaze namazları da insanları buluşturur. Topluca yapılan bu ibadetler Müslümanların sosyal ilişkilerini artırır; sevgi, kardeşlik ve dostluk bağlarını güçlendirir.

Namaz kılmak için önce bazı hazırlık şartlarını yerine getirmek gerekir. Buna “Namazın dışındaki farzları” adı da verilir. Bu hazırlık şartları şöyledir:

Namazın dışındaki farzları yerine getirdikten sonra namaz kılarken uyulması gereken rükünleri de vardır. Bunlara da “Namazın içindeki farzlar” adı verilir. Bunlar ise şöyledir: 5 Nisâ suresi, 103. ayet. 6 Tirmizî, İman, 8. 7 Buhârî, Mevâkitü’s Salât, 5. 8 bk. Bakara suresi, 83. ayet. 9 bk. Bakara suresi, 83. ayet; Mâide suresi, 5. ayet; Yunus suresi, 87. ayet. 10 Alak suresi, 19. ayet. 11 Buhârî, Salât, 33. 12 Bakara suresi, 152. ayet. 13 Ra’d suresi, 28. ayet. 14 Ankebût suresi, 45. ayet. 15 Buhârî, Mevâkitü’s Salât, 6; Müslim, Salât, 283.